autonomie

Albert Goldsteen

Albert Goldsteen: ‘Goede mensen moet je niet in hokjes stoppen’

Organisatieadviesbureau Goudsteen & Company helpt bedrijven bij het versterken van het potentieel van professionals. Met 25 adviseurs, grote opdrachtgevers als Enexis, Erasmus Universiteit en Pon, en recent een nieuw bedrijf, timmert Albert Goldsteen aan de weg. Ondertussen worstelt hij als ondernemer met dezelfde vraag als zijn opdrachtgevers: hoe voorkom ik dat ik de ontwikkeling van professionals in de weg sta?

“Autonomiebeperking begint al in het onderwijs. Mijn beide ouders hebben voor de klas gestaan en thuis voerden we regelmatig gesprekken over onderwijs. Kinderen worden al vroeg in allerlei structuren en kaders geplaatst. Als je daar buiten wilt lopen als kind, heb je het lastig,” zo legt Albert Goldsteen uit in het kantoor van Goudsteen & Company aan de Oudegracht in Utrecht. De ondernemer, voorheen consultant bij Hay Group, richtte zijn bedrijf in 2010 op, omdat er volgens hem te weinig gebruik wordt gemaakt van het potentieel van professionals. Om die reden is Goudsteen & Company vooral een consultant voor professionals, in plaats van managementconsultant.

Ik ontmoet veel studenten die zeggen: ‘Ik moet bij een grote corporate gaan werken, want dat is goed voor mijn carrière.’ Er is niemand die dat met zekerheid kan bewijzen. Sterker nog, ik geloof dat het tegendeel waar is. Een starter op de arbeidsmarkt die bij een grote corporate gaat werken, is binnen de kortste keren onderdeel van een wirwar aan structuren en processen. De ruimte om anders te denken of ergens iets van te vinden wordt daarmee direct beperkt. Voordat je het weet ben je als vrijdenkende professional een product van de organisatie.”

Lukt het jullie om bedrijven ervan te overtuigen dat het ook anders kan?
“Zeker weten. Sterker nog, ondernemers en bestuurders zijn zich er maar al te goed van bewust dat het anders kan. Kijk maar naar de methodieken die nu leidend zijn. Bedrijven zijn massaal aan het scrummen geslagen; er is behoefte aan nieuwe energie, kortere sprints en meer experimenten. Tegelijkertijd vinden ondernemers en bestuurders het enorm lastig om de verantwoordelijkheid écht uit handen te geven. Bedrijven zoeken A-spelers, maar plaatsen ze vervolgens in een structuur waarin geen ruimte is voor eigenaarschap. In veel loopbaanpaden is van te voren bepaald waar je over 10 jaar moet staan. Daarmee snijden bedrijven zichzelf in de vingers.”

Lees ook de blog van Marnix over de neiging van veel ondernemers om managers aan te stellen.

Waarom vinden ondernemers het zo lastig om verantwoordelijkheid uit handen te geven?
“Die vraag kan ik goed beantwoorden door naar mezelf te kijken. Ik ben, net als veel andere ondernemers en bestuurders, eigenwijs en heb een scherpe visie op hoe het in mijn ogen moet. Sterker nog, ik vind het heel vervelend als het in mijn bedrijf niet gaat zoals ik vind dat het moet gaan. Door er kort op te zitten en bepaalde processen in systemen te vangen, kan ik de controle behouden. De keerzijde is dat de ontwikkeling van professionals stokt en mijn tijd en aanwezigheid de grootste bottleneck wordt. In de zomer van 2015 zaten we met het Goudsteen-team op het terras in Utrecht. Collega Bart sprak toen de gevleugelde woorden: ‘Vanaf nu moet het minder over Albert gaan en meer over Goudsteen.’ Daar had hij gelijk in.”Lukt het ook?
“Het gaat steeds beter. Als ondernemer ben ik dé belemmerende factor voor verdere groei. Als ik alles zelf wil doen, ontstaat er nooit groei, want er zitten maar 24 uur in een dag. Zo simpel is het eigenlijk. En dus kan ik niets anders doen dan loslaten. Een belangrijk inzicht daarbij is: in bedrijven gaat het niet om de beste oplossing, maar om de oplossing waar de grootste groep het meest enthousiast over is. We zijn nu een tijd bezig met zelforganisatie en dat gaat heel goed. Je ziet direct dat er mooie ideeën ontstaan als je ruimte geeft.”

Voelt ruimte geven voor jou als meer risico nemen?
“Er schuilt een soort latente onzekerheid of angst in mij. Het gaat nu goed, maar blijft het ook goed gaan? Ik denk dat veel ondernemers daar last van hebben. Ik denk ook dat die wil om te winnen en dus ook de angst om te falen je een goede ondernemer maakt. Nu mijn collega’s meer in de lead zijn is dat niet per se veranderd. Ik vond het ondernemen al spannend en leuk en dat voelt nu nog net zo.”

Meer tips over ruimte geven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief over bedrijfsgroei.

Wat gebeurt er in bedrijven waar medewerkers autonoom zijn?
“Autonomie is een voorwaarde om het potentieel van medewerkers te benutten. Iemand laten groeien in een vooraf bepaalde structuur is een doodlopend pad. Dat is de kern. Je haalt simpelweg veel meer uit mensen als je zorgt dat ze zichzelf kunnen zijn. Daarbij vinden werknemers autonomie zelf ook steeds belangrijker. Door die wens te beantwoorden wordt je als werkgever aantrekkelijker. Je trekt sneller grotere talenten aan en behoudt de beste mensen.”

Wat is jouw eigen rol in een organisatie die steeds minder om jou draait?
“Geen zorgen, hoor, er blijft genoeg te doen. Maar het is waar dat ik op mijn beurt ruimte krijg om eigen keuzes te maken. Ik heb voor mezelf bepaald dat ik het meest blij wordt van ondernemen en partijen en professionals aan elkaar koppelen. Daaruit is eind vorig jaar Gouden Gasten ontstaan, een nieuw search- en interim-bureau waarmee we organisaties helpen aan eigenzinnige en vernieuwende denkers en doeners.”

Tot slot, wat adviseer je ondernemers die moeite hebben met loslaten?
“Vooral: besef dat je geen keuze hebt als je duurzaam wilt groeien. Tijdens het intropraatje van GoFastFoward, het groeiprogramma waar ik in 2016 aan deelnam, knikte ik toen mij werd verteld dat loslaten voor de groei van mijn bedrijf cruciaal is. Maar het leefde nog niet bij mij. Knik je alleen of geloof je het ook echt? Daarna is het zaak om de juiste mensen om je heen te verzamelen. Heb je de mensen aan boord die jouw groei gaan verwezenlijken? Tot slot is het zaak om ook echt ruimte te gaan geven. Neem afstand van het proces en geef mensen het vertrouwen. Focus op de mooie dingen die ontstaan en accepteer dat er soms ook fouten worden gemaakt. O, en dan nog deze tip: ga in godsnaam niet teveel boeken lezen. Als je de waarheid over ondernemerschap gaat zoeken in een boek, gaat het nooit over jou en jouw bedrijf."

Om het potentieel van mensen en daarmee van jouw bedrijf te benutten, deelt Albert tot slot vijf tips:

  1. Goede mensen zijn niet op zoek naar geld of ego, maar naar relevantie en impact.
  2. Goede mensen willen werken voor een club waar ze zich met hart en ziel aan kunnen verbinden, geen kabbelend beekje.
  3. Goede mensen hebben niet het langste CV, maar zijn zich bewust van hun potentieel en gedreven om dit potentieel te benutten.
  4. Stop met het woord A-players. Goede mensen willen niet in een hokje worden gestopt.
  5. Zelforganisatie is een proces van vallen en opstaan, maar het zorgt voor veel passie, eigenaarschap en ruimte om mee te bouwen aan het bedrijf.

--

In onze volgende Growthletter, onze nieuwsbrief over bedrijfsgroei, gaan we dieper in op de onderwerpen people, managers en A-players. Wil deze nieuwsbrief ontvangen, laat dan hier je mailadres achter. Tussendoor op de hoogte blijven van onze tips en ondernemersverhalen? Volg ons ook op Facebook, LinkedIn en Instagram.


Wat groeiondernemers kunnen leren van jeugdvoetbal

Als ik ga kijken bij het voetbalteam van mijn oudste zoon David, zie ik hoe goed de nieuwe wedstrijdvormen van de KNVB – met spelbegeleiders in plaats van scheidsrechters – werken. Een parallel met het bedrijfsleven is snel gemaakt. Het is de hoogste tijd dat ook ondernemers hun bedrijven anders gaan organiseren. 

Door Marnix Geus

Mijn oudste zoon David voetbalt bij de Amsterdamse sportvereniging De Meer. Sinds vorig seizoen speelt hij samen met z’n teamgenootjes volgens de nieuwe wedstrijdvormen van de KNVB. De jongens voetballen op een kleiner veld dan voorheen en scheidsrechters zijn ‘gedegradeerd’ tot spelbegeleiders. Ze staan niet langer ín het veld, maar aan de zijlijn.

Wat denk je? Chaos? Scheldkanonnades aan de zijlijn? Opstootjes? Niets van dat alles. De jonge voetballertjes blijken prima in staat om de boel zelf te regelen. Wordt er een overtreding gemaakt, dan leggen ze het spel zelf stil en mag de benadeelde partij een vrije trap nemen. Alleen in het geval van onduidelijkheid biedt de scheidsrechter uitsluitsel. Het gevolg: David en zijn vriendjes nemen zelf hun verantwoordelijkheid en blijken buitengewoon goed in staat om samen een goed partijtje te voetballen.

Heinz of Heineken
Ik vind de nieuwe wedstrijdvormen in het jeugdvoetbal een voorbeeld voor het bedrijfsleven, waar het Angelsaksische model (command and control) nog steeds leidend is. Met managers, als een soort bedrijfsscheidsrechters, in overtal vertegenwoordigd. Heus, we zijn de Amerikanen nog steeds eeuwig dankbaar voor het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog, maar dat betekent niet dat we organisaties ruim zeventig jaar later nog steeds op een quasi-militaristische manier aan hoeven te sturen.

Alternatieve modellen, zoals groeien in cellen of zelforganisatie, zijn al jaren voorhanden (en bewezen succesvol). Veel recenter kaapte Frederic Laloux met zijn bestseller Reinventing Organizations het debat over hoe je je ondernemingen slimmer inricht. Een schot in de roos. Desondanks is de Pavlovreactie van veel ondernemers die groeien nog steeds: managers aanstellen. Ik zie het ook steeds bij de ondernemers die we begeleiden bij GoFastForward. Zodra het aantal medewerkers toeneemt, worden er lagen (met bijbehorende managers) toegevoegd. Bij Heinz of Heineken gaat het immers óók zo. De standaard multinational blijkt dan het grote voorbeeld. Maar die zijn in een andere tijd ontstaan. En zo ontstaat er ook in het MKB opnieuw een klassieke, piramidevormige hark.

Meer tips? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief over bedrijfsgroei.

Ondernemers hebben moeite met loslaten. Terwijl er juist zoveel goede redenen zijn voor meer autonomie voor werkenden. Door autonomie te versterken groeien professionals sneller, benutten ze hun potentieel meer en neemt het werkgeluk toe. Uiteindelijk profiteer jij daar als ondernemer natuurlijk volop van. Bijkomend voordeel: je behoudt je beste werknemers als vakkundige professionals, in plaats van dat je hen kwijtraakt aan een managersfunctie. Mensen willen altijd hogerop, dus het is belangrijk dat jij als ondernemer definieert wat dat hogere is. Als dat een managementrol is, wil iedereen manager worden - geschikt of niet geschikt, leuk of niet leuk, nodig of onnodig.

De baan op het witte paard
En er is nog een belangrijke reden, de reden waarom je eigenlijk helemaal geen keuze meer hebt: de nieuwe generatie werkenden wil helemaal geen managers. Toptalent uit de generatie Y, een steeds bepalendere groep op de werkvloer, zoekt naar ‘de baan op het witte paard’: veel leren, impact maken (zingeving) en vooral autonoom zijn. Een millennial wil geen baas, ook al vind jij dat nog zo’n goed idee.

Het feit dat er in Nederland inmiddels meer dan één miljoen ZZP’ers actief zijn, is het levende bewijs. ‘Loonslaaf’ zijn is uit de mode. Millennials beven van zo’n toekomstbeeld en ook voor de generaties daarboven met nota bene twintig jaar werkervaring voelt een klassieke baas inmiddels bijna vernederend.

De ondernemer als spelbegeleider
The war for talent is in volle hevigheid los gebarsten. Wil je dat gevecht winnen (het beste talent binnenhalen en goede mensen behouden), dan zal je je moeten verdiepen in wat werkenden werkelijk willen. Een baas staat niet op dat lijstje. Daar kan je van alles van vinden, maar het is iets waarmee je hebt te dealen als ondernemer.

Durf het dus anders te organiseren. Onderdruk de neiging om managers aan te stellen en geef professionals liever meer vertrouwen, bijvoorbeeld door zelforganisatie in te voeren. Nu hoor ik je denken: maar wie pakt dan de leiding? Wie zet de lijnen uit? Wie komt er met goede ideeën? Wacht maar af, die mensen staan vanzelf op, zeker als je ruimte geeft. Net zoals de jongens uit het voetbalteam van David. En anders ben jij er altijd nog. De ondernemer als een spelbegeleider aan de zijlijn, die het spel op de voet volgt en alleen in actie komt als er duidelijk naar hem wordt gekeken of als er door de spelers actief om hulp wordt gevraagd.

Marnix is partner en groeicoach bij GoFastForward, voormalig partner (en founder) van Het PR Bureau en auteur van het boek MensenHandel.

--

In onze volgende Growthletter, onze nieuwsbrief over bedrijfsgroei, gaan we dieper in op de onderwerpen people, managers en A-players. Wil deze nieuwsbrief ontvangen, laat dan hier je mailadres achter. Tussendoor op de hoogte blijven van onze tips en ondernemersverhalen? Volg ons ook op Facebook, LinkedIn en Instagram.